وج دندانپزشکی (dental wedge) به عنوان یک وسیله کمکی برای تثبیت ماتریکس روی دندان ها، مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی سه نوع وج از نظر جنس وجود دارد: وج چوبی، پلاستیکی و سیلیکونی. وج به همراه نوار ماتریکس با این هدف در دندانپزشکی استفاده می شوند تا از اضافه شدن حاشیه در ناحیه پروگزیمال جلوگیری کنند. وج رابط ماتریکس و حفره را مهر و موم کرده، جداسازی جزئی دندان را برای جبران ضخامت نوار ماتریس برقرار می کند و بر روی کانتور پروگزیمال تأثیر می گذارد. در ادامه این مطلب به معرفی وج آناتومیک خواهیم پرداخت.

وج آناتومیک چیست؟

وج آناتومیک در روش های ترمیمی و با عملکرد مکانیکی مناسب برای تطبیق ماتریکس و جداسازی دندان های مجاور طراحی شده اند. بسیاری از برندها وج ها را در اندازه های مختلفی عرضه می کنند. همانطور که می دانید انتخاب اندازه مناسب زمان بر است. بنابراین برای صرفه جویی در زمان و هزینه، برخی از برندها وج آناتومیک را با عرض و ضخامت های متنوعی تولید می کنند که این ویژگی اجازه می دهد تا فقط یک یا دو اندازه برای اکثر موارد مناسب باشد. در واقع ضخیم تر شدن تدریجی از انتهای نوک تیز باعث می شود وج آناتومیک بر روی بیشتر فضاها قرار بگیرد، برای اکثر موارد نیازی به بیش از دو سایز نیست (صرفه جویی در زمان و هزینه)، کناره های منحنی برای مطابقت با آناتومی دندان، شکل صحیح پرکردگی و حداکثر فشار را در پایه نگه می دارد، نرم و انعطاف پذیر هستند، طول و شکل آن ها به گونه ای کنترل شده که قرار دادن آن را بین دندان ها آسان می کند، هنگام مرطوب شدن کمی منبسط شده تا حداکثر فشار را تضمین نماید همچنین رنگ نمی گیرند. انواع مختلقی از وج آناتومیک وجود دارد که در ادامه به توضیح و بررسی آن ها پرداخته می شود.

1. وج چوبی آناتومیک

این وج ها بهترین سازگاری را نسبت به سایر وج ها با ساختار و شکل دندان دارند. وج چوبی آناتومیک در رنگ های مختلفی عرضه می گردد که هر کدام ویژگی خاص خود را دارد. این مدل وج نیاز به بریدگی و تنظیم نداشته و باعث تثبیت ماتریکس می شود. وج آناتومیک برای انجام ترمیم بدون اضافه شدن مواد زیر لثه و همچنین کانتور کامل مناسب است. وج آناتومیک چوبی به واسطه داشتن شکل مقعر، در فضای بین دندانی قرار گرفته و از انواع چوب (توس، افرا و غیره) نشکن تهیه می گردد. وج چوبی آناتومیکی پایدار است و در اثر برخورد با بزاق دهان متورم شده و محکم در جای خود قرار می گیرد. وج آناتومیک چوبی به بازیابی آناتومی طبیعی دندان کمک می کند، زیرا باعث تنظیم کافی ماتریکس و تماس پروگزیمال می شود. رنگ های عرضه شده از این نوع وج عبارت است از: نارنجی (خیلی نازک و خیلی کوتاه)، سفید (نازک و کوتاه)، سبز (نازک و کوتاه)، زرد (نازک و بلند)، آبی (متوسط و کوتاه)، صورتی (متوسط و بلند) و بنفش (ضخیم و بلند). از نظر شکل وج چوبی به دو دسته طبقه بندی می شود:

• وج با مقطع مثلثی: وج آناتومیک چوبی بیشتر برای حفره‌ هایی مناسب است که دارای مارجین ‌های جینجیوالی عمیق هستند. لازم به ذکر است که قاعده پهن این مدل از وج باید در تماس با لثه قرار گیرد.
• وج با مقطع گرد: این نوع وج از خلال دندان های چوبی نیز به وجود می آیند. وج با مقطع گرد یک انتخاب عالی و مناسب برای حفره ‌های کم عمق کلاس دو می باشد.

2. وج آناتومیک منحنی

وج منحنی به شکل سه بعدی برای مطابقت با کانتور دندان طراحی شده است. سایر وج ها فقط به صورت دو بعدی خم می شوند. وج Curvy از آناتومی دندان پیروی می کند تا کمتر باعث تحریک بافت و ناراحتی بعد از ترمیم شود. این نوع وج به تطبیق دقیق باند ماتریس برای تکمیل سریع تر ترمیم با دستیابی به تماس های بین پروگزیمال دقیق تر و شانس کمتری برای برآمدگی کمک می کند. با انبر پنبه ای به راحتی وارد و خارج می شود. وج منحنی در سه اندازه مختلف (کوچک، متوسط و بزرگ) در جهت عقربه ‌های ساعت و خلاف جهت عقربه ‌های ساعت وجود دارد. برای انطباق حاشیه ای بحرانی، وج های جهت عقربه های ساعت و خلاف جهت عقربه های ساعت باید به طور همزمان از طرف های مخالف دندان استفاده شوند. وج Curvy در بسته های دایره ای عرضه می شوند که به راحتی می توان آن ها را خارج کرد. رنگ های مختلف انتخاب سریع وج های مورد نیاز را تسهیل می کند. وج های با انحنای جهت عقربه‌های ساعت نارنجی و آن هایی که دارای انحنای خلاف جهت عقربه‌ های ساعت هستند آبی رنگ بوده، و دو رنگ برای هر اندازه وج به ‌طور متفاوتی سایه می ‌زنند.

3. وج آناتومیک شفاف

شکل آناتومیکی این وج های شفاف سازگاری بهینه ماتریس‌ ها را با حاشیه گردنی دندان را تضمین کرده و در عین حال از پاپیلا محافظت می نماید. به دلیل شفاف بودن دارای سطح بازتابی بوده که امکان دستیابی به میزان بالاتری از پلیمریزاسیون را برای کامپوزیت ها فراهم می آورد (رد شدن نور لایت کیور در انواع ترمیم های کامپوزیتی). این وج ها نیز در سایزهای مختلف کوچک، متوسط و بزرگ و همچنین رنگ های متنوعی وجود دارند. وج شفاف از موادی ساخته می شود که استحکام و مقاومت بالایی داشته باشند.

4. وج آناتومیک پلاستیکی

وج آناتومیک با ساختار آناتومیک دندان و سطوح بین دندانی سازگاری بالایی داشته و بدون ایجاد حساسیت عمل می کند. برخی از وج های پلاستیکی آناتومیک برای نگه داشتن بند ماتریکس در محل امتداد لبه لثه ای حفرات کلاس II قابل استفاده هستند. وج های پلاستیکی قابل برش نبوده و به طور معمول طول آن ها یک دوم اینچ تا یک سوم سانتی متر است. جهت استفاده از این مدل وج باید آن را در محدوده مد نظر قرار داده و سپس محکم فشار داده شود تا در جای خود ثابت گردد.

در این مطلب سعی برآن داشتیم که شما را با وج آناتومیک آشنا نماییم. همانطور که می دانید دلیل نامگذاری این نوع وج، سازگاری بالای آن با ساختار طبیعی دندان و بافت های اطراف آن است. همه انواع وج ها از جمله وج آناتومیک با اهداف مشترک استفاده می شوند از جمله:

• جدا سازی دندان مورد نظر از سایر دندان ‌ها هنگام ترمیم
• ایجاد فضایی ایده ‌آل بین دندان ‌ها
• درزگیری فضای انترپروگزیمال
• جلوگیری از ایجاد بیرون زدگی مواد در زمان ترمیم دندان
• کمک به خارج کردن رابردم بدون آسیب رسیدن به دندان
• کمک به قطع خونریزی لثه
• افزایش تطبیق پذیری باند ماتریکس با دندان حین ترمیم
• جلوگیری از انسداد فضای بین دو دندان توسط مواد ترمیمی اضافی

لازم به ذکر است که وج  از دو بخش عمده تشکیل می شود: بدنه‌ بسیار مستحکم که بین فضای دو دندان قرار می گیرد و بخش ‌هایی منعطف که از ناحیه سفت و مستحکم بدنه بیرون می زند. وج های آناتومیک کوچک و یکبار مصرف هستند (قابلیت ضدعفونی، استریل شدن و استفاده مجدد دارند) و می توان از آن ها به تنهایی یا به همراه یک سیستم ماتریس سازگار استفاده نمود. اگرچه وجود وج در هر روش ترمیمی دندان لزومی ندارد، اما چنانچه دندانپزشک وج های مختلفی را در اندازه های متفاوت در اختیار داشته باشد، می تواند کاربردی باشد. در واقع وج آناتومیک و همچنین سایر وج ها از مهمترین وسایل و تجهیزات دندانپزشکی می باشند. وج های آناتومیک با توجه به جنس و سایزهای مختلفی که تولید و به بازار عرضه می شوند، کاربردهای متنوعی دارند. اما تنها چیزی که مهم می باشد این است که این ابزار دارای ویژگی و خاصیت آناتومیکی هستند و به علت انعطاف پذیر بودن به لثه آسیبی وارد نمی‌کنند و  همچنین منجر به بروز حساسیت در لثه و دندان نمی گردند. 

شما می توانید برای اطلاع از قیمت و بررسی هر یک از تجهیزات ترمیمی از جمله وج آناتومیک به سایت رسمی درنیکا سلامت ایرانیان مراجعه نمایید. همچنین می توانید با کارشناس ما تماس حاصل کرده و اطلاعات لازم را دریافت کنید.