سمان دندانپزشکی یکی از مواد مورد نیاز در این حوزه است که برای درمان مشکلات مختلف دندان کاربرد دارد. این ماده در واقع مانند یک چسب عمل می‌کند و می‌تواند مواد ترمیمی، روکش‌ها، بریج‌ها و... را به دندان بچسباند. تمام مطب‌ها و کلینیک‌های دندانپزشکی به این ماده نیاز دارند.
سمان با اتصال محکمی که بین دندان و اجسام خارجی مانند مواد ترمیم و... ایجاد می‌کند نقش بسیار مهمی در درمان مشکلات دندان دارد. این ماده به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند. شناخت این مواد به دندانپزشک کمک می‌کند تا بهترین روش را برای درمان دندان بیمار انتخاب کند که هم دوام بالایی داشته باشد و هم بیمار متحمل درد نشود. با شناخت هر کدام از انواع cement می‌توانید بهترین نوع آن را متناسب با نیازهای بیمار انتخاب کنید.

 سمان دندان چیست؟

سمان دندان ماده‌ای چسب مانند است که دندانپزشک به کمک آن روکش، بریج، مواد ترمیم، آمالگام و... را به دندان می‌چسباند. این ماده پیوند محکمی را بین دندان و مواد خارجی ایجاد می‌کند. اگر جنس cement مناسب باشد این پیوند محکم و ماندگار خواهد بود. این ماده جلوی جابه‌جایی و کنده شدن روکش و مواد ترمیمی را می‌گیرد.
این ماده انواع مختلفی دارد که دندانپزشک با توجه به مشکل، نوع دندان و نیازهای بیمار بهترین آنها را انتخاب می‌کند. بعضی از سمان‌ها موقتی هستند و می‌توان آنها را از روی دندان برداشت، اما برخی دیگر دائمی هستند و از دندان جدا نمی‌شوند. در ادامه این دو نوع سمان رایج را بیشتر به شما معرفی می‌کنیم تا با کاربرد هر کدام آشنا شوید.

سمان موقت چیست؟

برای چسباندن روکش‌های دندان به صورت موقت از سمان موقت استفاده می‌کنند. مثلا زمانی که دندانپزشک دندان‌های فرد را قالب گیری می‌کند و روکش می‌سازد، آنها را چند روزی به صورت تستی روی دندان‌های بیمار می‌چسباند. این کار به دندانپزشک کمک می‌کند تا در صورت بروز مشکل بتواند روکش را تغییر دهد. برای چسباندن روکش در این مواقع از سمان موقت استفاده می‌کنند.
این نوع cement یک اتصال موقت ایجاد می‌کند و پزشک هر وقت بخواهد می‌تواند روکش‌ها را بردارد. این نوع مواد معمولا از جنس زینک اکساید یا مواد دیگری هستند که مقاومت بالایی ندارند. کار با این مواد خیلی راحت است و به راحتی هم می‌توان آنها را از روی دندان جدا کرد. این مواد دوام کمی دارند و مقاوم نیستند. به همین دلیل هم در کارهای موقت از آنها استفاده می‌کنند. گاهی اوقات هم دندانپزشک از این ماده استفاده می‌کند تا روکش را قبل از استفاده از سمان دائمی بر روی دندان بیمار قرار دهد تا از سایز بودن و دقیق بودن آن مطمئن شود.

سمان دائم چیست؟

سمان دائم همان‌طور که از نامش پیداست نوعی اتصال دائم بین دندان و روکش، بریج، مواد ترمیمی و... ایجاد می‌کند. این نوع cement یک چسب دائم است و زمانی که قرار است یک اتصال ماندگار و دائمی بین دندان و اجسام خارجی ایجاد کنند از این ماده استفاده می‌کنند.
سمان‌های دائمی برای چسباندن لمینت و کامپوزیت هم مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما نوع آنها را دندانپزشک با توجه به نوع دندان بیمار، جنس روکش و... انتخاب می‌کند. اگر مطب یا کلینیک دندانپزشکی دارید، باید هم سمان موقت و هم سمان دائمی بخرید تا در مواقع لزوم بتوانید از آنها استفاده کنید.

انواع سمان دندانپزشکی

سمان‌های دندانپزشکی انواع مختلفی دارند که در ترکیبات و کاربردها با هم متفاوت هستند. در ادامه انواع سمان را به شما معرفی می‌کنیم تا در هنگام خرید انتخاب دقیق‌تری داشته باشید:

• سمان پلی کربوکسیلات: این نوع cement از کربوکسیلات ساخته می‌شود و به همین دلیل حالت پودری دارد. برای استفاده از این ماده به یک حلال نیاز است. از این نوع سمان برای چسباندن براکت و بریج ارتودنسی به دندان استفاده می‌کنند. این نوع ماده دندانپزشکی تاریخ انقضای کوتاهی دارد و باید آن را زود مصرف کنید.
• سمان گلاس آینومر لوتینگ: این نوع ماده بیشتر برای چسباندن روکش دندان و کامپوزیت کاربرد دارد. این ماده فلوراید آزاد می‌کند و بنابراین جلوی پوسیدگی دندان‌ها را می‌گیرد. این cement در برابر اسیدها مقاوم است، اما ممکن است باعث حساسیت پالپ دندان شود. 
• سمان فسفات روی: این نوع ماده از زینک فسفات ساخته می‌شود و قدیمی‌ترین چسب دندانپزشکی به شمار می‌رود. این نوع سمان خاصیت اسیدی دارد و ممکن است باعث حساسیت پالت دندان شود. با این حال ارزان است و ضخامت کمی دارد. همچنین به راحتی با آب ترکیب می‌شود و می‌توان به آسانی آن را پاک کرد. 
• سمان ایمپلنت: این نوع مواد پروتز دندان برای چسباندن روکش ایمپلنت به پیچ و پایه آن کاربرد دارد. استحکام این ماده بالا است و باعث حساسیت پالپ هم نمی‌شود. 
• سمان کامپوزیتی اصلاح شده با پلی اسید: این نوع چسب‌ها ماندگاری کوتاه مدتی دارند و بعد از مدتی استحکام آنها کمتر می‌شود. این نوع مواد در بزاق دهان حل نمی‌شوند. 
• سمان رزینی: چسب‌های رزینی محکم‌ترین و قوی‌ترین نوع چسب‌های دندانپزشکی هستند که کاربردهای زیادی دارند. pH این سمان‌ها خنثی است و بنابراین باعث حساسیت پالپ نمی‌شوند. به دلیل قدرتمند بودن این چسب‌ها فقط دندانپزشکان حرفه‌ای می‌توانند از آن استفاده کنند. 
• سمان گلاس آینومر اصلاح شده با رزین: این نوع چسب هم کاربردهای زیادی در دندانپزشکی دارد. این ماده با آزاد کردن فلوراید از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌‎‌‌‌کند. سمان گلاس آینومر اصلاح شده با رزین به رطوبت حساس است، اما ماندگاری بالایی دارد و به راحتی هم پاک می‌شود. 

مزایای سمان دندانپزشکی

سمان‌های دندانپزشکی مزیت‌های زیادی دارند و به همین دلیل در دندانپزشکی از آنها استفاده می‌کنند. در ادامه به این مزایا اشاره می‌کنیم: 

• چسبندگی قوی و مستحکم: سمان‌ها پیوندی خیلی مستحکم بین دندان و مواد ترمیمی، روکش‌ها و بریج‌ها ایجاد می‌کنند. این مواد آن‌قدر محکم هستند که اصلا جدا نمی‌شوند، اما برخی از آنها هم قابلیت جدا شدن دارند.
• ضد حساسیت: اکثر سمان‌های دندانپزشکی ضد حساسیت هستند و باعث حساس شدن دندان‌ها نمی‌شوند. البته برخی از انواع قدیمی این مواد ممکن است باعث حساسیت پالپ شوند، اما این مشکل در مواد جدید وجود ندارد.
• آزاد کردن فلوراید: بیشتر سمان‌های دندانپزشکی بعد از استفاده فلوراید آزاد می‌کنند. این موضوع باعث سلامت بیشتر دندان‌ها می‌شود و از پوسیدگی آنها جلوگیری می‌کند.
• استفاده آسان: این مواد خاصیتی دارند که دندانپزشک به راحتی می‌تواند از آنها استفاده کند. همین موضوع باعث محبوبیت آنها شده است.
• ماندگاری مناسب: سمان‌های دائمی ماندگاری بالایی دارند، اما سمان‌های موقتی به گونه‌ای هستند که پزشک هر زمان بخواهد بتواند آنها را جدا کند. مثلا انواع مواد رزینی بسیار با دوام هستند، اما چسب‌های کامپوزیتی ماندگاری کمتری دارند.
• خاصیت ضد میکروبی: این چسب‌ها خاصیت ضد باکتریایی دارند و هر چقدر هم روی دندان بمانند مشکلی ایجاد نمی‌کنند.

کاربرد سمان دندانپزشکی

Cement دندانپزشکی کاربردهای زیادی دارد. در ادامه به کاربردهای این مواد اشاره می‌کنیم تا بیشتر با آنها آشنا شوید: 

• چسباندن روکش‌ها: برای چسباندن روکش‌های دندان بعد از عصب کشی و پر کردن از این مواد استفاده می‌کنند. زمانی که دیواره دندان ریخته باشد، اما ریشه آن سالم باشد دندان به روکش نیاز دارد که آن را با سمان می‌چسبانند. روکش‌های موقت و روکش‌های ایمپلنت روی پیچ‌ها را نیز با این مواد می‌چسبانند.
• چسباندن بریج‌های دندانی: بریج یا پل روکشی است که جای خالی دندان‌ها را پر می‌کند. این روکش‌ها را نیز با cement می‌چسبانند تا دوام بیشتری داشته باشند.
• چسباندن براکت‌های ارتودنسی: برای ارتودنسی کردن دندان‌ها هم از این مواد استفاده می‌کنند. براکت‌ها را با این چسب‌ها روی دندان‌ها می‌چسبانند. البته این نوع چسب‌ها خیلی محکم هستند و پاک کردن آنها هم سخت است.
• ترمیم دندان‌ها: برای چسباندن مواد ترمیمی دندان مانند آمالگام هم از سمان استفاده می‌کنند. گاهی اوقات با همین چسب‌ها بعضی قسمت‌های خالی ریز دندان را نیز پر می‌کنند.

سمان برای چه روکش ‌هایی مناسب است؟

برای چسباندن روکش‌های مختلف می‌توان از سمان استفاده کرد، اما این ماده برای چسباندن تمام انواع روکش‌ها مناسب نیست. در ادامه به شما می‌گوییم که بهتر است کدام روکش‌ها را با این مواد به دندان چسباند: 

• روکش‌های فلزی: برای چسباندن روکش‌های فلزی دندان مانند روکش طلا از سمان‌های رزینی قدیمی استفاده می‌کنند.
• روکش کامپوزیت: این نوع روکش‌ها را معمولا با سمان‌های رزینی اصلاح شده می‌چسبانند. این مواد نه به کامپوزیت‌ها آسیب می‌رسانند و نه باعث حساس شدن دندان‌ها می‌شوند.
• روکش‌های پرسلن: روکش‌های پرسلن یا چینی را نیز با cement رزینی می‌چسبانند، زیرا این روکش‌ها باید خیلی محکم چسبانده شوند.
• روکش‌های سرامیکی و زیرکونیوم: این روکش‌ها هم به چسبندگی خیلی قوی نیاز دارند. به همین دلیل هم از سمان‌های رزینی برای چسباندن آنها استفاده می‌کنند.