شاید شما هم بعد از انجام برخی درمان های دندانپزشکی مانند جراحی شنیده اید که دندانپزشک شما از پانسمان موقت دندان استفاده کرده است. اما آیا می دانید پانسمان موقت دندان چیست ؟ در زمان هایی که درمان دندان ‌های شما باید در چندین مرحله انجام شود و همچنین در طول مدتی که فرایند ترمیم دندان با استفاده از مواد اندودنتیکس هنوز کامل نشده است، دندان شما باید پانسمان ‌شود. اگر چه در ظاهر پانسمان موقت دندان ساده به نظر می ‌رسد، اما نقش بسیار مهم و حیاتی را در سلامت دندان‌ ها و لثه ایفا می‌کند. در ادامه این مطلب به توضیح کامل پانسمان موقت دندان پرداخته می شود.

پانسمان موقت دندان چیست؟

پانسمان موقت دندان یک مانع فیزیکی است که بر روی محل ‌های جراحی قرار می‌گیرد تا از بافت ‌های در حال بهبودی در برابر نیروهای ایجاد شده در حین جویدن محافظت کنند و در نتیجه آرامش بیمار را فراهم آورند. پانسمان های موقت با نگه داشتن لخته خون اولیه در محل، از خونریزی پس از جراحی جلوگیری می کنند. پانسمان موقت دندان یک لایه محافظتی برای مراقبت از دندان های نیمه ترمیم شده و جداشدن آن دندان از سایر دندان هاست که در صورت نبود آن، ورود باکتری ها به دندان راحت خواهد شد. بهتر است هنگام دریافت پانسمان ها، بسیار از آن مراقبت کنید و در صورتی که پانسمان موقت افتاد یا از بین رفت به دندانپزشک خود مراجعه نمایید تا از وقوع خطرات احتمالی پیش گیری گردد.

پانسمان موقت دندان در واقع نقش مهمی در سلامت دندان و لثه ایفا می کند. همانطور که از نامشان پیداست، موقتی هستند و دوام بالایی ندارند اما از ورود باکتری به دندان ممانعت به عمل می آورند. پانسمان موقت دندان برای عمر بیشتر و ماندگاری طولانی تر، به محافظ و دیواره نیازمند است. به عبارتی دیگر هنگامی که دندان دیواره های کافی نداشته باشد، پانسمان دندان بسیار زودتر از زمان مقرر شده شروع به ریزش و افتادن می کنند. به طورکلی می توان گفت که عمر پانسمان موقت دندان بین 2 الی 4 هفته می باشد. گاهی اوقات با افتادن پانسمان مشکلاتی ازقبیل عفونت، پوسیدگی و شکستگی رخ می دهند. به همین علت توصیه می شود مراحل بعدی درمان (به عنوان مثال درمان ترمیم ریشه با مواد اندودنتیکس) در بازه زمانی انجام شود که هنوز پانسمان وجود دارد.

پانسمان موقت دندان بر اساس شرایط های خاص برای کاهش دردهای شدید استفاده می شوند؛ به عنوان مثال در جراحی دندان، جلوگیری ازتحریک پذیری، محفوظ کردن پالپ های دندان. علاوه بر این موارد هنگامی که دندان دچار عفونت شده است و برای طی کردن روند دندانپزشکی آمادگی لازم را ندارد، دندانپزشک جهت کاهش دردهای ناشی از عفون در ابتدا دندان بیمار را پانسمان کرده و آنتی بیوتیک مناسب را تجویز می کند تا زمانی که عفونت دندان فرد به طور کامل از بین رود. گاهی اوقات پانسمان کردن دندان همراه با درد است. عوامل ایجاد کننده این درد عبارتند از:

• هنگامی که پوسیدگی دندان در فرد عمیق بوده ولی هیچ علائمی ندارد. در این موارد دندانپزشک اقدام به برداشتن پوسیدگی کرده و تا زمان مشخص وضعیت، دندان فرد را پانسمان می کند. پس از پایان کار و از بین رفتن بی حسی، بیمار احساس درد کرده که گاها بسیار شدید است و با مصرف مسکن ها بهبود می یابد. در صورتی که درد پس از ۲۴ ساعت، تداوم یابد باید به دندانپزشک مراجعه نمایید.
• اگر برای تسکین درد از این روش استفاده نمایید امکان کاهش درد بسیار کم است و باید سریع تر برای درمان اصلی خود اقدام کنید.
• یکی دیگر از عوامل ایجاد کننده درد، گیر کردن غذا در دندان پانسمان شده و فشار بر لثه کناری است.
• بلند بودن پانسمان موقت در درمان هایی به ویژه عصب کشی، درد شدیدی ایجاد می کند. در این موارد حتماً باید جهت کوتاه کردن پانسمان به مطب دندانپزشک مراجعه کنید.

انواع پانسمان موقت دندان

الف. پانسمان موقت دندان اکسید روی – اوژنول (ZOE)

پانسمان های اولیه دندان با مخلوط کردن اکسید روی با اوژنول ساخته شدند. از آنجا که برخی از بیماران واکنش های نامطلوب به اوژنول را تجربه می کنند، این پانسمان ها امروزه به ندرت مورد استفاده قرار می گیرند.

ب. پانسمان موقت دندان Noneugenol–Zinc Oxide

Coe-Pak یکی از رایج ترین پانسمان ها است. در مقایسه با پانسمان های ZOE، این پانسمان انعطاف پذیرتر و نرم تر است. با این حال، باید در زمان استفاده آماده شود.

ج. پانسمان موقت دندان فعال شده با نور مرئی (لایت کیور)

یک ماده مبتنی بر رزین یورتان دی متاکریلات (به عنوان مثال، Barricaid، Dentsply International، در یک حامل سرنگ برای قرار دادن مستقیم در دسترس است. نیازی به مخلوط کردن خمیر یا پودر نیست. این ماده توسط یک نور مرئی فعال می شود و به اپراتور کنترل زمان دستکاری و تنظیم را می دهد. در هنگام فعال سازی، پوشش غیر شکننده، محافظ، بی مزه، شفاف و الاستیک تشکیل می شود. این پانسمان به ویژه در ناحیه قدامی، مفید است.

د. پانسمان سیانواکریلات

N-Butyl cyanoacrylate مایعی است که مدت کوتاهی پس از تماس با رطوبت بافت های دهان پلیمریزه می شود. نمونه ای از این پانسمان PeriAcryl است که در اپلیکاتورهای تک دوز یا کیت های چند منظوره با سینی توزیع و پیپت های اپلیکاتور موجود است. این پانسمان شفاف به بافت ها می چسبد و هموستاتیک، باکتریواستاتیک و زیست تخریب پذیر است. نیازی به برداشتن آن در یک پیگیری بعد از جراحی نیست. برای محکم کردن حاشیه لثه پس از قرار دادن داروهای ضد میکروبی موضعی داخل عضلانی و به عنوان پانسمان برای محل های پس از بیوپسی مفید است. اگرچه کاربردهای زیادی در جراحی پریودنتال دارد، اما در حال حاضر کاربرد زیادی ندارد.

خمیر پانسمان دندان

پانسمان موقت دندان که حالتی خمیری شکل دارد، کارویزل نامیده می شود. رد ابتد این خمیر بسیار نرم است و پس از استفاده در دهان و آغشته شدن به بزاق دهان حالتی سفت و سخت به خود می‌گیرد، مدت زمانی که طول می کشد این خمیر بعد از ترکیب با بزاق سفت شود حداقل ۳۰ ثانیه بوده و بعد از سه ساعت خمیر پانسمان دندان قابل جویدن است وشخص می ‌تواند با شرایط خاص غذا میل نماید. ترکیبات خمیر پانسمان عبارتند از: رزین، کلسیم، زینک اکساید و زینک سولفات. در ادامه خواص هر یک از ترکیبات نام برده شده بررسی می شود.

• رزین: رزین ماده ای است که برای تولید وسایل زینتی استفاده می شود و جالب است بدانید که رزین در دنیای پزشکی هم مورد استفاده قرار می گیرد. احتمالا دلیل سفت شدن خمیر پانسمان دندان، رزین موجود در آن است.
• کلسیم: هیدروکساید کلسیم در علم دندانپزشکی کاربردهای بسیار زیادی دارد. این ماده به صورت پودر سفید و بدون بو در دندانپزشکی استفاده می شود. کلسیم اثر آنتی باکتریال داشته و از همین رو در پانسمان موقت دندان از ورود هرگونه باکتری و عفونت به محل تحت درمان جلوگیری می‌کند. لازم است که بدانید هیدروکساید کلسیم از خونریزی دندان و ایجاد زخم نیز جلوگیری به عمل می آورد.
• زینک اکساید: ماده اوژنول در کلسیم وجود دارد و ترکیب اوژنول و پودر زینک اکساید خاصیت کاهش درد را به همراه  دارد و پس از پانسمان موقت دندان تا حدی به کاهش درد کمک می نماید.
• زینک سولفات: زینک سولفات در پانسمان موقت دندان نقش و اهمیت بسیار بالا و مهمی دارد، زیرا خاصیت رطوبت گیر داشته و از ورود رطوبت به دندان جلوگیری می نماید. این خاصیت از این جهت مهم است که وجود رطوبت در محفظه دندان باعث رشد عفونت می شود. زینک سولفات یا همان سولفات روی مانند کلسیم در بدن انسان ها بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که باعث رشد قدی شده و رابطه مستقیمی با استحکام استخوان ها دارا می باشد.

نحوه استفاده از خمیر پانسمان دندان

هنگام درمان های دندانپزشکی مانند عصب کشی، ترمیم دندان، درمان اندو و غیره ممکن است حفره ای روی دندان بیمار ایجاد شود که پس از اتمام درمان و جهت محافظت از منطقه پالپ، عاج و مینای دندان و یا کانال اندو، دندانپزشک حفره ایجاد شده را توسط ماده ای خمیری شکل به نام خمیر پانسمان دندان پر می نماید. سوالی که در اینجا برای شما ایجاد می شود این است که نحوه استفاده از خمیر پانسمان دندان به چه صورت است که ما در ادامه آن را توضیح خواهیم داد:

1. در مرحله اول مقدار مناسبی از خمیر پانسمان موقت با استفاده از وسایل مناسب داخل حفره دندان قرار داده می شود.

2. پس از قرار دادن خمیر پانسمان دندان درون حفره دندان، بیمار باید دندان ها را به حالت جویدن روی هم قرار دهد تا دندانپزشک از درست قرار گرفتن مواد روی دندان مطمئن شده و بیمار هنگام جویدن غذا اذیت نگردد.

3. قسمت های اضافی خمیر پانسمان توسط دندانپزشک و به وسیله یک پنبه خیس تمیز می شود.

یک نکته مهم این است که تا یک ساعت پس از گذاشتن مواد خمیری داخل حفره دندان، بیمار باید از ایجاد فشار و سایش دندان های پر شده جلوگیری نماید (عدم مصرف غذا و جویدن توسط دندان پانسمان شده) زیرا پانسمان موقت بسیار نرم است و ممکن است تخلیه شود.

مراقبت های لازم هنگام استفاده از پانسمان موقت دندان

یکی از نکات ضروری که رعایت کردن آن مانع از افتادن پانسمان دندان می گردد، رعایت بهداشت دهان و دندان است. باید بدانید اگر پانسمان دندان تخلیه شود، احتمال بروز عفونت و پوسیدگی افزایش می یابد. مراقبت های لازم برای حفظ پانسمان موقت دندان عبارتند از:

• حداقل دو مرتبه در طول روز مسواک بزنید. بهتر است برای احتیاط بیشتر از مسواک های حاوی برس نرم استفاده نمایید.
•  همچنین لازم است که از نخ دندان استفاده کنید. استفاده از نخ دندان برای دندان تازه پر شده باید با دقت بالایی انجام شود. بنابراین توصیه می شود هنگام درآوردن نخ دندان از میان دندان های پرشده، به جای کشیدن نخ دندان به بالا، آن را از کنار بیرون آورده تا به دندان گیر نکند و موجب کنده شدن پانسمان نشود.
• از نفوذ انواه غذاها به داخل دندان پانسمان شده جدا خودداری نمایید و تحت هیچ شرایطی با سمتی از دهان که دندان پانسمان شده وجود دارد غذا را نجوید.
• الزامی است که از خوردن غذاهای چسبنده و سخت که منجر به شل شدن پانسمان می شوند، اجتناب نمایید. غذاهای چسبنده و سخت عبارتند از انواع شکلات های جویدنی، آدامس، آجیل و غیره.
• در صورت افتادن و از دست دادن پانسمان جهت جلوگیری از ورود انواع میکروب ها به دندان، باید فورا به دندانپزشک مربوطه مراجعه نمایید. دندانپزشک مجددا به کمک لایه های محافظتی کانال دندان را پوشانده و از ورود آلودگی جلوگیری می کند.
• در مواردی که ممکن است دسترسی به پزشک برای شما مقدور نباشد، باید در طول مدتی که پانسمان دندان افتاده، مرتب از دهان شویه، نخ دندان و مسواک استفاده کنید تا دچار عفونت نشوید. به این نکته توجه داشته باشید که مسواک زدن و کشیدن نخ دندان باید به آرامی و طبق شیوه های اصولی صورت گیرد.
• در صورت افتادن پانسمان دندان، مراقب گاز گرفتگی جداره داخلی دهان خود حین صحبت کردن یا غذا خوردن باشید.

خرید پانسمان موقت دندان

پانسمان موقت دندان یکی از تجهیزات ضروری مطب های دندانپزشکی است که حین انواع درمان ها مانند درمان اندودنتیکس استفاده می شود.  پانسمان های موقت دندان در اکثر ذاروخانه ها و وبسایت های عرضه کننده تجهیزات دندانپزشکی موجود می باشند. برای خرید پانسمان موقت دندان می توانید به سایت درنیکا سلامت ایرانیان مراجعه نمایید.

قیمت پانسمان موقت دندان

انواع پانسمان موقت دندان در سایت رسمی درنیکا سلامت ایرانیان وجود دارد. برای مشاهده و استعلام قیمت های به روز وارد سایت شده و برای خرید محصولات مورد نیاز اقدام کنید.